minoxidil คืออะไร

minoxidil คือยาขยายหลอดเลือดที่มีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดขยายตัวออก จึงช่วยรักษาความดันโลหิตสูงที่ทำให้เกิดอาการต่าง ๆ หรือทำให้อวัยวะต่าง ๆ เสียหาย แพทย์อาจพิจารณาใช้ไมน๊อกซิดิลรักษาร่วมกับยาอื่น ๆ เพื่อป้องกันผลข้างเคียงที่รุนแรง ยานี้ต้องรับประทานตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น และยาชนิดนี้ยังใช้เป็นยาทาภายนอกแบบเฉพาะที่เพื่อรักษาอาการศีรษะล้านอีกด้วย

ในอดีตยา minoxidil จะใช้เพื่อรักษาอาการความดันโลหิตสูงผิดปกติเท่านั้น โดยเป็นการรับประทานยาในรูปแบบเม็ด ตัวยาจะทำหน้าที่ขยายหลอดเลือด หรือลดระดับความดันโลหิตสูงให้กลับมาเป็นปกติ แต่ภายหลังแพทย์พบว่าผู้ป่วยที่ใช้ยานี้จะมีผลข้างเคียงคือเกิดผมงอกขึ้นบริเวณศรีษะมากขึ้น เมื่อรับประทานยาติดต่อกันนานไปประมาณ 4 – 6 เดือน

เมื่อแพทย์พบว่าผมข้างเคียงของไมนอกซิดิลที่ทำให้ผมงอกขึ้นได้ จึงดัดแปลงการใช้ยาให้กลายมาเป็นยารักษาอาการผมร่วง และในปัจจุบันยังได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายอีกด้วย มีการผลิตยาในรูปแบบที่หลากหลาย เช่น ยาเม็ดสำหรับรับประทาน และยาทาภายนอก (ทั้งแบบน้ำ และแบบโฟม)

ชนิดของยา minoxidil

แบบเม็ด สำหรับรับประทาน

ข้อดีของไมนอกซิดิลแบบกิน

มีประสิทธิภาพดีกว่าไมนอกซิดิลแบบใช้ทาภายนอก เนื่องจากยาแบบเม็ดจะละลายและดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้เร็วกว่า ตัวยาจึงออกฤทธิ์ได้ดีกว่า สามารถเห็นผลได้ไวกว่า

รับประทานง่าย ไม่เลอะเทอะ หรือเหนียวมือ ต่างกับการใช้ไมนอกซิดิลภายนอก ที่มักทำให้ศรีษะ และผมส่วนที่โดนยา เหนียวเหนอะ และคันได้ โดยเฉพาะบางยี่ห้อที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ ก็อาจทำให้ระคายเคือง และคันที่หนังศรีษะได้

ข้อเสียของไมนอกซิดิลแบบกิน

ยาแบบรับประทานไม่สามารถกำหนดตำแหน่งที่ต้องการให้ขนหรือผมขึ้นได้ ผู้ที่ได้รับยาแบบกินจึงมักจะมีขนขึ้นตามตัวด้วย แต่เมื่อหยุดยา ผมและขนก็จะหลุดร่วงไปเอง

แบบใช้ทาภายนอก

ข้อดีของ minoxidil แบบทา

ไมนอกซินดิลสำหรับทาภายนอก หรือแบบหยอด มีข้อดีคือสามารถกำหนดจุดที่ต้องการให้ผมขึ้นได้อย่างเฉพาะเจาะจง เพียงทาและนวดให้ตัวยาซึมลึกลงสู่รูขุมขนในตำแหน่งที่ต้องการ (การทายาไมนอกซิดิลที่ดี ควรทาบริเวณโคนผม ให้โดนหนังศรีษะโดยตรง เพื่อให้ยาซึมเข้าสู่รากผมได้ลึกมากที่สุด การชโลมและนวดเบา ๆ จะทำให้ยาไม่โดนหนังศรีษะ ยาจึงไปไม่ถึงรากผม จึงไม่มีประสิทธิภาพในการรักษา)

พกพาง่าย ใช้สะดวก ปัจจุบันไมนอกซิดิลแบบยาทาภายนอก มีหลายรูปแบบทั้งโฟม น้ำ แบบหัว Dropper และสเปรย์ปลูกผม ดังนี้

แบบน้ำ แบบสเปร์ย และแบบ Dropper :

เป็นไมน็อกซิดิลเพื่อการปลูกผมแบบดั้งเดิม โดยทำให้เป็นแบบน้ำเพื่อใช้ทาภายนอก คลินิคบางแห่งอาจใช้ยากินและยาทาควบคู่กัน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการรักษาที่ดีที่สุด

แบบโฟม:

เป็นนวัตกรรมใหม่ของไมนอกซิดิลที่ใช้ทาภายนอก ใช้งานง่าย เมื่อบีบออกจากขวดจะกลายเป็นโฟมเนื้อเบาบาง ไร้สี ไร้กลิ่น ใช้ทาบริเวณที่ผมบาง ไม่เหนียวเหนอะหนะ เมื่อใช้แล้วก็ไม่ต้องกังวลว่าจะเกิดคราบขาวคล้ายรังแค และไม่ทำให้เกิดอาการแสบคันอีกด้วย

ข้อแนะนำในการใช้ยาปลูกผม minoxidil

• สำหรับยาใช้ภายนอก ควรใช้บนหนังศีรษะหรือบริเวณที่ต้องการให้ผมขึ้นเท่านั้น ห้ามใช้ที่บริเวณอื่นในร่างกาย
• ใช้ทาลงบนหนังศีรษะโดยตรง แล้วนวดด้วยนิ้วมือ
• ล้างมือทุกครั้งหลังใช้ยา
• อ่านคำเตือนและทำตามคำแนะนำที่ระบุบนฉลาก
• กรณียาชนิดโฟม โฟมอาจละลายได้หากสัมผัสกับนิ้วมือที่อุ่น ๆ จึงควรล้างมือกับน้ำเย็น แล้วเช็ดให้แห้งสนิทก่อนใช้ยา

การใช้ยาไมนอกซิดิล

ใช้ยาตามคำแนะนำที่ระบุเอาไว้บนฉลากอย่างเคร่งครัด แพทย์อาจพิจารณาปรับปริมาณการใช้ยาเพื่อให้ผู้ป่วยได้รับผลการรักษาที่ดีที่สุด การใช้ยาในปริมาณที่มากเกินไปหรือน้อยเกินไป หรือนานกว่าที่แพทย์แนะนำ อาจืำให้การใช้ minoxidil ผลข้างเคียงได้

กรณียาสำหรับรับประทาน

แพทย์อาจให้ผู้ป่วยลองใช้ยารูปแบบนี้ก่อน เพื่อพิจารณาผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น และเพื่อให้ได้ผลการรักษาที่รวดเร็ว

ผู้ป่วยต้องศึกษาคู่มือการใช้ยาที่แนบมาให้ละเอียด ห้ามเปลี่ยนปริมาณการใช้ หรือระยะเวลาในการใช้ยาโดยที่แพทย์ไม่ได้แนะนำ

ในระหว่างใช้ยาไมนอกซิดิล ควรวัดอัตราการเต้นของหัวใจและความดันโลหิตเป็นประจำเพื่อป้องกันผลข้างเคียง

ตรวจสอบน้ำหนักขณะใช้ยา หากพบว่าน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างผิดปกติ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที

ไม่ควรแบ่งยานี้กับผู้ใช้คนอื่นเอง แม้จะมีอาการใกล้เคียง กัน

กรณีลืมใช้ยา ให้รีบใช้ยาทันทีที่รู้ตัว แต่หากลืมจนใกล้เวลาที่ต้องรับประทานมื่อต่อไป ให้ข้ามมื้อยาที่ลืมไปเลย เพื่อป้องกันการรับประทานยาในปริมาณที่มากเกินไป

กรณีรับประทานยาเกินขนาดให้รีบติดต่อแพทย์ทันที

เก็บยาไมนอกซิดิลที่อุณหภูมิห้อง ควรเก็บให้ห่างจากความชื้น และความร้อน

กรณียาทา

ยาทาหรือ minoxidil lotion ให้ใช้เฉพาะบริเวณหนังศีรษะหรือบริเวณที่ต้องการให้ขนขึ้นเท่านั้น อย่างการใช้ไมนอกซิดิลปลูกคิ้ว ห้ามใช้กับส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

หลีกเลี่ยงไม่ให้ยาเข้าตา ปาก จมูก หรือเนื้อเยื่อที่เป็นเมือก (Mucous Membranes) ตามร่างกาย

ต้องใช้เป็นประจำต่อเนื่อง เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ในการรักษาที่ดี

ในขณะใช้ยาให้สังเกตอาการของคนเอง หากเกิดอาการเจ็บหน้าอก หัวใจเต้นเร็ว อ่อนเพลีย หรือเวียนศีรษะ น้ำหนักตัวเพิ่มกะทันหันหรือผิดปกติ บวมที่มือหรือเท้า หนังศีรษะระคายเคือง และมีรอยแดง เกิดขนขึ้นที่ใบหน้า หรือผมไม่ยาวขึ้นเลยนาน 4 – 6 เดือน ให้ติดต่อแพทย์

minoxidil ผลข้างเคียงคืออะไร

• รอยแดง แพ้ ระคายเคืองบริเวณที่สัมผัสกับยา
• วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
• ความดันลดลง หน้ามืด เป็นลม
• แน่นหน้าอก หายใจไม่ค่อยออก ปาก ลิ้น บวม
• การเต้นของหัวใจผิดปกติ

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

• https://www.webmd.com/drugs/2/drug-3503/minoxidil-topical/details
• https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/minoxidil-topical-route/side-effects/drg-20068750?p=1
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6691938/