โรคตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis): อาการ สาเหตุ การรักษา

โรคตับอ่อนอักเสบ

โรคตับอ่อนอักเสบ(Pancreatitis) คือ การอักเสบที่เกิดกับตับอ่อน ทำให้เนื้อเยื่อตับอ่อนถูกทำลาย ซึ่งตับอ่อนนั้นอยู่บริเวณท้องส่วนบน ใกล้กับลำไส้เล็ก ตับอ่อนทำหน้าที่ปล่อยเอ็นไซม์ที่ช่วยย่อยอาหารและผลติฮอร์โมนที่ร่างกายของใช้จัดการกับน้ำตาลกลูโคส

โรคตับอ่อนอักเสบนั้นสามารถเป็นและหายได้อย่างรวดเร็ว หรืออาจจะเป็นอาการเรื้อรังขึ้นอยู่กับบุคคล การรักษานั้น ขึ้นอยู่กับอาการของโรค

ประเภทของโรคตับอ่อนอักเสบ

โดยทั่วไปแล้ว อาการตับอ่อนอักเสบจะมีชนิดเฉียบพลันและเรื้อรัง 

โรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง

โรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง เกิดจากการอักเสบของตับอ่อนที่กลับมาเกิดขึ้นเป็นและหายไปเป็นระยะ แต่เป็นมาเรื่อยๆ ไม่หายขาด 

ผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง สามารถสร้างความเสียหายให้กับตับอ่อนอย่างถาวร และมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ส่งผลให้เนื้อเยื่อเป็นแผล และทำให้เกิดการอักเสบต่อเนื่องได้

โรคตับอ่อนอักเสบนั้น สามารถทำลายเซลล์ที่ผลิตฮอร์โมนอินซูลิน ฮอร์โมนที่ถูกปล่อยออกมาจากตับอ่อนเพื่อย่อยน้ำตาลในเลือด ซึ่งอาจทำให้เกิดโรคเบาหวาน ได้

การดื่มแอลกอฮอล์ในระยะเวลานานนั้น ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังในผู้ใหญ่

โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน

อาการเริ่มต้นของโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันนั้นเกิดขึ้นรวดเร็วมาก  อาการโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน มักเกิดในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก โดยผู้ป่วยหลายคนที่ป่วยเป็นโรคนิ่ว จะได้รับภาวะอาการข้างเคียงทำให้ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันเกิดขึ้นได้ โดยผู้ป่วยจะมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง ตลอดเวลา มีอาการคลื่นไส้และอาเจียนร่วมด้วย 

โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง สามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรงในผู้ป่วยสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์  แต่กับบางคนอาจจะมีอาการปวดท้องเพียงเล็กน้อยแต่พบได้น้อยมาก

โรคตับอ่อนอักเสบประเภททำลายเนื้อเยื่อ

โรคตับอ่อนอักเสบประเภททำลายเนื้อเยื่อนี้พัฒนามาจากโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน  และเป็นโรคตับอ่อนอักเสบที่มีความรุนแรงมาก อาการอักเสบที่เกิดจากโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลันอาจทำให้เอนไซม์รั่วเข้าไปในตับอ่อน ซึ่งทำให้มีการทำลายจนเนื้อเยื่อจนเซลล์เนื้อเยื่อตายแพทย์อาจแนะนำการฉายแสงอัลตร้าซาวด์ที่หน้าท้องหรือการฉายแสงซีทีสแกน เพื่อวินิจฉัยอาการที่เกิดขึ้น

หากคุณเป็นโรคตับอ่อนอักเสบชนิดทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อน แพทย์อาจแนะนำการตัดเนื้อเยื่อที่ตายออกไป เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ได้ติดเชื้อ หากมีการติดเชื้อ คุณจะต้องรับประทานยาปฏิชีวนะ และต้องผ่าตัดนำเนื้อเยื่อที่ตายแล้วออกมา

การติดเชื้อของเนื้อเยื่อที่ตายแล้วนั้น เพิ่มความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากโรคตับอ่อนอักเสบชนิดทำลายเนื้อเยื่อตับอ่อน ซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญที่ผู้ป่วยควรได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วนที่สุด 

อาการโรคตับอ่อนอักเสบ

ผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันหรือโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง มักจะมีอาการปวดท้องส่วนกลางบนซ้ายซึ่งเป็นอาการเบื้องต้นที่พบ ซึ่งผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรังอาจแสดงอาการอักเสบในการวินิจฉัยด้วยภาพที่สแกนออกมา แต่ผู้ป่วยคนโรคตับอ่อนประเภทอื่นนั้นอาจไม่แสดงอาการอะไรเลยก็ได้

อาการตับอ่อนอักเสบอื่นๆนั้น ก็อาจรวมถึง:

• มีอาการเจ็บปวดร่างกายส่วนบนและอาจลามไปถึงหลังด้วย
• อาหารไม่ย่อย
• อาการคลื่นไส้ หรือ อาการอาเจียน 
• อาการจุกเสียดท้อง
• การลดน้ำหนักโดยไม่มีสาเหตุ
• มีอาการท้องอืด มีอาการบวมที่ท้อง
• อาการสะอึก
• มีไข้

ผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบเรื้อรังนั้น อาจจะมีภาวะอุจจาระมีไขมันมาก  อุจจาระที่มีไขมันปนออกมาด้วยและมีกลิ่นแรงผิดปกติ

ภาวะอุจจาระมีไขมันปนออกมานั้นสามารถเป็นสัญญาณของภาวะการดูดซึมของลำไส้ผิดปกติ ซึ่งอาการนี้ทำให้คุณไม่ได้รับสารอาหารได้อย่างเต็มที่ เพราะตับอ่อนของคุณนั้นไม่ได้ผลิตเอนไซม์ที่ช่วยย่อยอาหารได้

สาเหตุโรคตับอ่อนอักเสบ

โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันและโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรัง มีหลายสาเหตุเกิดขึ้น รวมถึง:

• โรคนิ่ว
• การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
• การใช้ยาบางชนิด
• โรคมะเร็งตับอ่อน
• การผ่าตัดบริเวณหน้าท้อง
• การติดเชื้อ
• โรคปอดเรื้อรัง

ภาวะระดับแคลเซี่ยมสูง หรือ ไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง อาจจะก่อให้เกิดโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรังได้

โรคนิ่วเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยในโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลัน ก้อนนิ่วที่มีขนาดใหญ่สามารถเกาะอยู่ที่ทางแยกที่ท่อตับอ่อนและท่อน้ำดีมารวมกัน ซึ่งการรวมกันนี้จะอยู่แถวลำไส้เล็กส่วนต้น ซึ่งเป็นส่วนแรกของลำไส้เล็ก

ท่อตับอ่อนมีเอนไซม์เพื่อย่อยอาหารจากตับอ่อน ส่วนท่อน้ำดีหรือสารอื่นจากตับและถุงน้ำดี การเกาะของนิ่วนั้นเป็นสาเหตุมีสารเหล่านี้สะสม ซึ่งทำให้เกิดอาการอักเสบของทั้งท่อตับอ่อนและท่อน้ำดี จนลามไปถึงตับอ่อนได้

การรักษาโรคตับอ่อนอักเสบ

การรักษาโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันหรือชนิดเรื้อรัง ไม่สามารถรักษาเองได้ ผู้ป่วยควรเข้ารับรักษาที่โรงพยาบาล ตับอ่อนเป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยในการย่อยอาหารซึ่งเหตุผลนี้ ผู้ป่วยอาจจะได้รับอาหารและยาผ่านหลอดเลือดดำ หรือผ่านหลอดให้อาหาร

การผ่าตัด

หากผู้ป่วยเป็นโรคนิ่ว แพทย์อาจจะต้องผ่าตัดเพื่อเอาถุงน้ำดีออก นอกจากนี้การผ่าตัดนั้น ช่วยกำจัดส่วนของตับอ่อนที่มีอาการอักเสบออกไปได้ 

ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับอ่อนอักเสบ

ผู้ป่วยบางคนอาจมีภาวะแทรกซ้อนจากโรคตับอ่อนอักเสบ ซึ่งภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้อาจพบได้น้อย แต่มันก็เป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้กับผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเรื้อรังได้ ดังนี้:

• ไตถูกทำลาย
• โรคมะเร็งตับอ่อน
• โรคเบาหวาน
• ภาวะทุพโภชนาการ
• การติดเชื้อที่ตับอ่อน

โรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันอาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะมีปัญหาการหายใจไม่อิ่ม ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของ การเกิดของถุงน้ำและเนื้อเยื่อที่มาสะสมที่ตับอ่อน ในบางครั้งถุงน้ำนี้อาจจะหายไปได้เอง แต่หากถุงน้ำนั้นแตกขึ้นมา จะทำให้เกิดการติดเชื้อและมีเลือดออกภายในที่อันตรายถึงชีวิตได้ หากไม่ได้รับการรักษา

สถิติผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบในประเทศไทย

ในปี พ.ศ. 2557 พบว่ามีผู้ป่วยโรคตับอ่อนอักเสบชนิดเฉียบพลันที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ซึ่งมีผู้ป่วยใหม่ที่ต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วยโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน 105 ราย หรือประมาณ สัปดาห์ละ 2 ราย

นี่คือที่มาของแหล่งบทความของเรา

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pancreatitis/symptoms-causes/syc-20360227

https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-diseases-pancreatitis

https://www.nhs.uk/conditions/acute-pancreatitis/