ไซบูทรามีน (Sibutramine)

Sibutramine คืออะไร

Sibutramine เป็นยาควบคุมพิเศษที่ใช้ในการรักษาและควบคุมโรคอ้วน ซึ่งห้ามซื้อขายในร้านขายยาหากไม่มีใบสั่งยาจากแพทย์ มีฤทธิ์ยับยั้งการเก็บกลับของสารสื่อประสาทจำพวก ซีโรโทนิน และ นอร์อีพิเนฟริน ที่บริเวณสมองส่วนไฮโปธาลามัส ช่วยลดความอยากอาหารและอิ่มเร็วขึ้น สามารถกระตุ้นกระบวนการเผาผลาญของร่างกาย ซึ่ง sibutramine เป็นหนึ่งในยาลดความอ้วนที่พบว่ามีการใช้อย่างผิดวิธีค่อนข้างมากในปัจจุบัน มีผลข้างเคียงทำให้เกิดโยโย่เอฟเฟ็กต์และภาวะนอนไม่หลับ

มารู้จัก Sibutramine

ปี 2545 มีการผลิตไซบูทรามีน (Sibutramine) เพื่อวางจำหน่ายเป็นครั้งเเรกที่ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยประเทศไทยนำเข้ามาจำหน่ายอย่างถูกกฏหมายในชื่อทางการค้า Reductil ซึ่งองค์การเภสัชกรรมได้จัดให้เป็นยา "ควบคุมพิเศษ" ซึ่งต้องให้ผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมเป็นผู้สั่งจ่ายยาในสถานที่ที่มีใบอนุญาตจำหน่ายเท่านั้น จนในปี 2553 สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาสหรัฐฯ (USFDA) ได้ออกประกาศเตือนว่ายาไซบูทรามีนมีผลต่อการเพิ่มอัตราการเกิดภาวะหัวใจขาดเลือด ความดันโลหิตสูง เส้นเลือดในสมองเเตก และหัวใจหยุดเต้น ส่งผลให้ไม่มีการจำหน่ายไซบูทรามีนอีก เพราะห่วงความปลอดภัยของผู้บริโภค

การใช้ยา Sibutramine ที่ถูกต้องควรทำอย่างไร

การใช้ยา Sibutramine จะใช้ในผู้ป่วยมีค่าดัชนีมวลกาย มากกว่าหรือเท่ากับ 30 กิโลกรัมต่อตารางเมตร หรือมี BMI มากกว่าหรือเท่ากับ 27 กิโลกรัมต่อตารางเมตร และเสี่ยงมีความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูงผิดปกติ เป็นเบาหวาน โดยการใช้ยาควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เท่านั้น และต้องได้รับการซักประวัติและตรวจร่างกายก่อนใช้ยาเสมอ

สามารถคำนวน BMI ได้อย่างไร

ดัชนีมวลร่างกาย (BMI) หาได้จากการนำ น้ำหนักตัว(กิโลกรัม) หารด้วย ส่วนสูง(เมตร)ยกกำลังสอง

ปริมาณการใช้ยา Sibutramine

การใช้ยา sibutramine เริ่มต้นใช้วันละ 1 ครั้ง โดยใช้ปริมาณ 10 มิลลิกรัมต่อวัน อาจมีการพิจารณาปรับขนาดยาเพิ่ม แต่ต้องตรวจวัดระดับความดันโลหิต และอัตราการเต้นของหัวใจก่อนปรับยา ขนาดการใช้ยาสูงสุดคือวันละ 15 มิลลิกรัม โดยใช้ยาวัน 1 ครั้ง ซึ่งหากผู้ป่วยไม่สามารถทนกับฤทธิ์ของยาได้อาจลดขนาดการใช้ยาลงเหลือ 5 มิลลิกรัมต่อวันได้

ผู้ที่ต้องหลีกเลี่ยงการใช้ยา Sibutramine อย่างเด็ดขาด

หลีกเลี่ยงการใช้ยาในผู้ที่มีประวัติแพ้ยา sibutramine

หลีกเลี่ยงการใช้ยาในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 16 ปี

ไม่ควรใช้ยากับผู้ที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร เช่น anorexia nervosa และ bulimia nervosa

หลีกเลี่ยงการใช้ยาในผู้ที่ใช้ยาลดความอ้วนที่ออกฤทธิ์ที่ระบบประสาทส่วนกลาง เช่น phentermine

ผู้ที่ใช้ยาในกลุ่ม Monoamine oxidase inhibitor (MAOI) เช่น selegiline หรือ rasagiline หากต้องการใช้ยา sibutramine ควรใช้หลังจากหยุดยากลุ่ม MAOI ไปแล้วอย่างน้อย 2 สัปดาห์ เนื่องจากยานี้อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดพิษต่อระบบประสาทส่วนกลาง (CNS toxicity) และ serotonin syndrome

ข้อห้ามของการใช้ยา Sibutramine

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจล้มเหลว

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ เช่น กล้ามเนื้อหัวใจตาย

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดสมอง

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายอุดตัน

ห้ามใช้ยาในผู้ป่วยที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง

ข้อควรระวังการใช้ยา Sibutramine

ปรึกษาแพทย์หากผู้ที่มีประวัติเป็นนิ่ว เนื่องจากการลดน้ำหนักอาจเป็นสาเหตุในการทำให้เกิดนิ่วได้

ปรึกษาแพทย์หากเป็นผู้ที่มีประวัติชัก (seizure)

ปรึกษาแพทย์หากมีประวัติเป็นโรค neuroleptic marlignant syndrome(NMS)ควรมีการตรวจระดับความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจอยู่เสมอ เพราะระหว่างใช้ยาผู้ป่วยบางรายอาจมีระดับความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นได้

ควรปรึกษาแพทย์สำหรับผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก

ไม่ควรใช้ยาในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดเลือดออก เพราะยามีผลต่อการแข็งตัวของเลือด

ไม่ควรใช้ยาในผู้ป่วยที่เป็นโรคหรือมีความผิดปกติเกี่ยวกับตับ ไต หรือผู้ป่วยที่ฟอกไต

ผลข้างเคียงจากยา Sibutramine

ปากแห้ง คอแห้ง

คลื่นไส้ ท้องผูก

รู้สึกสับสน อ่อนเพลีย

มีอาการใจสั่น หัวใจเต้นเร็วหรือเต้นผิดจังหวะ เหงื่อออกมาก

ปวดศีรษะ

นอนไม่หลับ วิตกกังวล

เบื่ออาหาร การรับรู้รสเปลี่ยนไป

ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น

เลือดไปเลี้ยงอวัยวะสำคัญลดลงทำให้หัวใจสและมองอาจเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือดและสมองขาดเลือดฉับพลัน

ควรรับประทานยาลดความอ้วนหรือไม่

ไม่ควรซื้อยาลดน้ำหนักมารับประทานเอง ควรได้รับการซักประวัติและตรวจร่างกายจากแพทย์อย่างเหมาะสมก่อน เพราะอาจได้รับผลข้างเคียงที่รุนแรงจากยา การใช้ยาลดความอ้วน sibutramine ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด เพื่อให้มีกาสั่งจ่ายยา ปรับขนาดยา และเฝ้าระวังการเกิดผลข้างเคียงจากยาได้อย่างเหมาะสม

โฆษณายาลดความอ้วนที่เกินจริง

ในปัจจุบันมีโฆษณาชวนลองมากมายเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหรือผลิตภัณฑ์ลดน้ำหนัก ซึ่งมีการลักลอบใส่ไซบูทรามีนลงในผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือผลิตภัณฑ์ลดน้ำหนัก แล้วโฆษณาหลอกลวงผู้บริโภคว่าสามารถช่วยลดน้ำหนัก บล็อก เบิร์นได้ทันใจ ปลอดภัย เห็นผล ซึ่งมีผู้บริโภคไปหลงเชื่อโฆษณาหลอกลวงซื้อมารับประทาน แล้วได้รับผลข้างเคียงจนถึงขั้นเสียชีวิต

นี่คือแหล่งที่มาในบทความของเรา

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sibutramine

https://www.medicinenet.com/sibutramine/article.htm

https://www.rxlist.com/meridia-side-effects-drug-center.htm